Alleen zo maak je Cuba écht mee - Deel 2

Pohhhh, toen ik afgelopen mei na vijf jaar weer terugging naar mijn geliefde Cuba, was ik niet voorbereid op de veranderingen die het land heeft doorgemaakt sinds Corona en alle bijkomende ellende en misère.  Deze ervaring was compleet anders dan de eerste, maar zeker niet minder. En alhoewel de omstandigheden er allesbehalve beter op zijn geworden, heb ik er wederom een stukje van m’n hart achtergelaten.

Ook deze reis zijn er weer situaties geweest waarop de enige mogelijke reactie is: “dit kan alleen op Cuba”.

Om die reden heb ik weer een prachtig lijstje van ervaringen die je mee moet maken in Cuba om het land écht te kunnen beleven. Ben je er klaar voor? Ja? Nee? Maakt niet uit, komt ‘ie:

• Kletsen over het weer en geld

Er zijn twee dingen waar elke Cubaan elke dag over praat: de hitte en doekoes. Het eerste is namelijk te veel aanwezig en het laatste te weinig. Of je nu zelf het gesprek voert of de gesprekken van anderen aanhoort, deze twee onderwerpen zullen zonder twijfel aan bod komen. De prijzen van producten fluctueren dagelijks, dus er is elke dag weer gespreksstof.

Als je niet over het weer of geld hebt horen praten, dan ben je óf doof, óf je spreekt gewoon echt nul komma nul Spaans. Maar zelfs dan is de uitspraak ‘MUCHO CALOR!!’ met een ‘ik heb het teringjantje heet’-gebaar of “MUY CARO” met het geld-gebaar wel iets wat je zou kunnen begrijpen.

• Frustratie en irritatie

Verwacht dat níets gaat zoals je wilt. Maar echt, niets. Je wacht op collectivo’s die sowieso te laat komen, eten in een restaurant kost je uren van je leven, je krijgt autopech (hier lees je meer over in mijn eerdere blog), restaurants of winkels die gesloten zijn zonder reden, plannen die voortdurend veranderen, etc. Als je de kunst van 'go with the flow' niet onder de knie hebt, ga dan niet naar Cuba, tenzij je die kunst wilt leren. Persoonlijk zou ik een cursus kunnen aanbieden genaamd ‘Flexibiliteit en aanpassingsvermogen – leer van een pro’, maar toch ben ik één enkele dag (uit de drie weken) even chagrijnig geweest (*steekt veer in eigen reet*).

Mijn advies is dan ook om nooit en te nimmer meer dan één (grotere) activiteit per dag te plannen, want je gaat geheid teleurgesteld worden, of dus gefrustreerd of geïrriteerd. En je bent op vakantie en dat wil je niet. Onvoorspelbaarheid heeft op Cuba een hele andere dimensie dan op andere delen van de wereld; geef je eraan over.

• Elektriciteit? Wa is da?

Cuba kampt met nogal wat uitdagingen. Het kan dus ook zomaar gebeuren dat je zonder elektriciteit (of water) komt te zitten. Dit maakt het leven ontzettend lastig, met name voor de mensen die niet in het bezit zijn van een back-up generator (alhoewel deze vaak op benzine werken en daar kom je ook niet even 1, 2, 3 aan op Cuba). Ja, het is een rauwe ervaring die je uit je comfortzone haalt en je meteen weer even laat waarderen wat je hebt, maar het doet ook pijn om te zien waar het land mee te maken heeft. Als toerist zijn dagen zonder stroom al best zwaar en uitdagend, vooral gedurende de nacht, maar stel je voor dat je ook kinderen hebt en de volgende dag gewoon moet werken. Dat is, vrij letterlijk, de hel op aarde.

Het zorgt wel wederom voor genoeg gespreksstof met de Cubanen en ook met de mensen bij thuiskomst. Het kan de realiteit zijn van Cuba, dus ervaar het volledig wanneer het je overkomt en prijs jezelf gelukkig.

• Te veel betalen voor matig eten

Een restaurant dat er goed uit ziet, mooi ingericht, mooi decor, genoeg andere gevulde tafels. Top! De prijzen op de menukaart schrikken je ietwat af, maar de kwaliteit zal wel goed zijn dan, toch? Totdat de pasta carbonara op je tafel geserveerd wordt als een hoopje kots met klonten. Je eet het alsnog, want je hebt honger en het innerlijk is belangrijker dan het uiterlijk. Dus.

Veel te veel betalen voor een maaltijd die absoluut niet aan je verwachtingen voldoet, is geen unicum op Cuba. Het is een land van contrasten, en dat geldt ook voor het eten. Mijn tip is om zo weinig mogelijk uit eten te gaan in de grotere restaurants. Eet in plaats daarvan bij je ‘casa particular’– je krijgt dan de meer authentieke keuken voorgeschoteld die niet super-de-luxe is, maar vaak wel beter in verhouding tot wat je ervoor betaalt. Bespaar jezelf alsjeblieft die $20, want het is het vrij zelden waard.

Oh, en ga vooral gewoon niet naar Cuba als je hoogstaand voedsel wél belangrijk vindt op vakantie.

• Een vinger geven en ze pakken je hele arm

In mijn vorige blog had ik het over de jinetero/jinetera; Cubanen die geld verdienen van toerisme. Nu blijkt dat dit wat genuanceerder ligt, want er zijn wel honderden verschillende gradaties van.

De bekendste jineteros noemen ze ook wel mosquitos. Oftewel: mug. De beste voorbeelden zijn te vinden in de nachtclubs. Cubanen die op zoek zijn naar vers bloed in de vorm van een toerist. Ze willen met je dansen (en dan niet de chachacha, if you catch my drift), een praatje met je maken en het liefst zo snel mogelijk hun tong in je keel duwen. Wanneer één van deze acties lukt, laten ze niet meer los. Ze charmeren je met mooie praatjes, halen drankjes voor je, en vleien je helemaal de moeder. De grote hamvraag is of ze dit doen om vervolgens op slinkse en slimme maniertjes geld van je te krijgen, of dat dit echte liefde is. Je komt er maar op één manier achter en dat is door het een kans te geven. Durf je het risico te lopen, houd er dan rekening mee dat je er ook weer moeilijk vanaf komt.

Twee dingen kan ik je met zekerheid vertellen: 1) wanneer je iemand in een club ontmoet is de kans 99% aanwezig dat het om een mosquito gaat die uiteindelijk geld van je wil. 2) wees direct wanneer je er niets mee te maken wil hebben, want subtiliteit heeft niet het gewenste effect.

Vrouwelijke toeristen zal dit over het algemeen wat vaker overkomen dan de mannelijke. Maar ik durf er m’n hand voor in het vuur te steken dat élke toerist ermee te maken krijgt.

Hoe ik dit allemaal weet? Geen commentaar.

• "Mi vida", "mi corazón", "mi amor"

Tot slot, als je niet aangesproken wordt met "mi vida", "mi corazón", "mi amor" of "cariño" door wildvreemden, dan doe je iets verkeerd. Deze termen zijn op Cuba niet alleen voor geliefden, maar worden te pas en te onpas gebruikt om warmte en verbondenheid te tonen. Ik vind het een enorme charme hebben en hóu ervan. Twijfel dus vooral zelf ook niet om ze erin te gooien, mocht je een woordje Spaans spreken. Je zult zien dat het ook bij hun een lach op het gezicht tovert.

Tot zover weer dit fantastische rijtje ervaringen, die je mee moet maken op Cuba om het land écht te beleven. Denk jij dat je Cuba aan zou kunnen? Zou jij de chaos, de charme en de mensen kunnen omarmen? Alleen dan kun je het eiland namelijk écht beleven. En geloof me, het is elke frustrerende en heerlijke minuut waard.

Disclaimer: dit blog is gebaseerd op eigen ervaringen. Het is makkelijk om de inwoners van een land over één kam te scheren en er zullen vast en zeker uitzonderingen zijn, dus gooi zoveel korrels zout over deze “tips & must-do’s” als je zelf wilt en eet smakelijk!